Han dönemi düzyazısı, genel anlamda çin yazı dilinin en seçkin örneği kabul edilir. Yalınlığı, zarafeti ve estetik arayışlardan uzak durmasıyla belirginleşir. Bu dönem düzyazısının en büyük çalışmaları tarihsel yapıtlardır. Bunların en ünlüsü de Sima Çien'in Şicisidir (Tarihsel anılar). Bu, yalnızca çin tarihinin değil başlangıçtan imparator Vudi (İ.Ö. 140-87) dönemine değin tüm Uzakdoğu tarihinin de başlıca kaynağıdır.
Bu yapıt, hem üslup hem de meydana getiriliş biçimi bakımından, ileri çağlarda yazılan Sülaleler tarihi adlı yirmi dört bölümlü uzun diziye de örnek olmuştur.
Han dönemi edebiyatını en iyi biçimde ortaya koyan edebiyat türü fu'dur. Bu, son derece bilge bir üslupla kaleme alınmış ritimli bir düzyazı türüdür; duyguların dile getirilmesinden çok betimlemeye yönelen bu tarzın en büyük ustası Sima Şiangju'dur. Han döneminin sonlarına doğru beş heceli (bir başka deyişle beş sözcük-lü) dizelerin ortaya çıkışı, Çinliler tarafından büyük bir ilerleme sayıldı. Bu tür kısa, yazarı belirsiz şiirler, On dokuz eski şiir başlıklı küçük bir antolojide derlendi. Yazarı bilinmeyen "Tavus güney-doğu'ya uçtu" adlı ünlü şiirde, özünü hiç kuşkusuz bir halk yakınmasından alan bir dram dile getirilir. Dönemin ünlü şairleri arasında general Tsao Tsao ile oğlu Tsao Ci yer alır. Onların yanı sıra, "Bambu ormanının Yedi Bilgesi" adındaki şair topluluğu bilim, fantezi ve yetenekle, okuyanları bugün bile büyüleyen şiirler yazdılar. Ama, kültürlü Çinliler'in birçoğu için, tarihlerinin yetiştirdiği en özgün şair, yine bu dönemde kendini gösteren Tao Yüenmingdir Sanatçı, gerek yaşantısında, gerek şiirlerinde, kendisiyle barış içinde olan bir yüreğin sevinci ile dinginliğini ışık gibi çevresine yaymıştı.
Altı Hanedan döneminde, edebiyat alanının ilk büyük kuramcıları ortaya çıktı. Liu Şie, Vınşin diaolong adlı yapıtında çağının yapmacıklığına saldırdı ve edebiyatın gerçek duygularla durumları anlatmayı amaç edinmesi gerektiğini söyleyerek bir yapıtın değerlendirilmesinde kullanılacak nesnel ölçütleri ortaya koydu. Liang sülalesinden imparator Vudi'nin oğlu Şiao Tong (501-531), Vinşüen' adlı yapıtında, düzyazı ve şiir metinlerini edebiyat güzellikleri açısından seçip bir araya getirerek edebiyat sevgisini gösterdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder