GRUP | SANSKRIT | ESKI UYG | YENI TR | ESKI CIN |
Tripitaka Üç ağılık Üç hazine | sutra | Nom bitig | Mezhep ayetleri | 佛经 |
vinaya | Nom, toru | Ahkâma ait eser | 戒律 | |
abhidharma | ---- | Akaide eserler | 阿毗达磨, 论藏 | |
Varlığın hakiki özüne vakıf olmak için yapılacak 5 iş (samsara=varlık âlemi) | ---- | Kormek | Görmek | 视 |
---- | Ukmak | Anlamak | 识 | |
---- | Bilmek | Bilmek | 知 | |
---- | Tuymak | Duymak | 觉 | |
---- | Otkurmek | Nüfuz etmek | 得 | |
Burkancılara göre bilinmesi ve ona göre hareket edilmesi gereken Dört hakikat | Duhkha | Emgek | Iztirap | 苦 |
Duhkha samudaya | e.togmak e.emgenmek e.ermek | İztırabın husule gelmesi | 苦集,三牟提那 | |
Duhkha nirodha | e.ocmek e.kiretmek e.siz ermek | İztırabın kalkması | 苦的息灭 | |
Duhkha nirodha gamini pratipat | e.tin ozgu kurtulgu yol | Iztiraptan kurtulma yolu | 度脱道谛 | |
Iztiraptan kurtulmanın 5 yolu | S’raddha | Kirtgunc | İman | 信 |
S’ila | Kilinc, k.yolları | Ahlak kaideleri | 戒, 尸罗 | |
Samadhi, dhyana | Sakinc, dyan sakinc, dyan | İstiğrak, tefekkür | 定, 三摩地 | |
Prajna | Bilge bilig | Hikmet, marifet, idrak | 智慧, 般若 | |
Vimukti | Kurtulmak, ozmak | Kurtuluş | 度脱, 毗木底 | |
Burkanlara göre hiç bir şeyin hakiki varlığı olmadığı gibi varlığı temsil eden benlik de yoktur. | Atman | Men | Ben, benlik, mahiyet | 宇宙我, 阿特曼 |
---- | Men korum | Benlik görüsü, mahiyet nazariyesi | 宇宙我谛 | |
Dharma gurupları | Samskrta | Itiglig | Varlığa/ hayata tabi dharma | |
Asamskrta | Itigsiz | Varlığa/ hayata tabi olmayan dharma | ||
Sasrava | Yorigulug | Yürüyen dharma | ||
Anasrava | Yorimagulug | Yürümeyen dharma | ||
Kus’ala | seviglig | Sevimli, kurtulmaya yârdim eden dharma | ||
Akus’ala | Sevigsiz | Sevimsiz, kurtulmaya yârdim etmeyen dharma | ||
Avyakrta | Yarligsiz | Kurtulmaya ne yârdim eden ne de yârdim etmeyen dharma | ||
Dharma yığını (Skandha=yukmek) | Rupa skandha | Ong, ong kork yukmek | Renk ve sekil dharmasinin yığını | |
Vijnana skandha | Bilig yukmek | Bilgi dharmasinin yığını | ||
Vedana skandha | Teginmek yukmek | Duygu ve his dharmasinin yığını | ||
Samjna skandha | Sakinc yukmek | Fikir dharmasinin yığını | ||
Samskara skandha | Kilinc yukmek | İş dharmasinin yığını | ||
Dharma unsurları (Dhatu=nom, toru) | Visaya | atkangu | Hasse unsurları Dış unsur | |
Indriya | kacig | Hasse unsurları İç unsur | ||
Manas | Kongul | Şuur, bilgi unsuru | ||
Dharma dhatu | Toru | Yukarıdakiler hariç 64 unsur | ||
Dharma esas kapıları | Ayatana | Toz tuplug kapig | Esas kapılar | |
Dünyada yaşanılan hayat akınını teşkil eden nazariye’ye göre dharmalar 4 gruba ayrılır. (Pratyaya=basutci toz) | Adhipati pratyaya | Erksinmek atlig basutci toz | Umumi münasebetlerin dharmasi | |
Alambana pratyaya | Atkag atlig basutci toz | Mesnet olan ve yârdim eden dharma | ||
Samanantara pratyaya | Tuz arasız basutci toz | Bir biriyle ayni şekilde bağlanan dharmalarin temas noktalarını teşkil eden dharma | ||
Hetu pratyaya | Tiltag atlig basutci toz | Biri diğerinin sebebi olan dharma | ||
Rupa dharmanin mevcudiyetini sağlayan 5 esas/ büyük unsur | Prthivi dhatu | Toprak, yir | Toprak | 土界 |
Ab dhatu | Suv | Su | 水界 | |
Tejo dhatu | Ot, oot | Ateş | 火界 | |
Vayu dhatu | Yil, igac | Hava | ||
Akas’a dhatu | altun | Esir, altın | 金界 | |
Vijnana dhatu | ---- | Şuur | 悟,觉界 | |
5(6) esas unsurun taşıdığı sıfat/ alamet | Rupa | Ong-kork, o.bod, kork mengiz… | Renk ve sekil | 形相 |
S’abda | Un, un choghi | Ses | 声音 | |
Gandha | Yid, yipar | Koku | 芬郁 | |
Rasa | Tatig | Tat | 味 | |
Spars’a | Burtmek, buritig | Lemis | 触 | |
Dharma | Toru, tastinki toru, nom, sakinc | Tasavvur | 律法,达磨 | |
Dış unsurlar | Rupa | Ong-kork | Renk ve sekil | 形相 |
S’abda | Un | Ses | 声音 | |
Gandha | Yid | Koku | 芬郁 | |
Rasa | Tatig | Tat | 味 | |
Spars’a | Burtmek | Lemis | 触 | |
Dharma | Toru | Tasavvur | 律法,达磨 | |
İç unsurlar | Caksus | Koz | Göz | 眼根 |
S’rotra | Kulgak | Kulak | 耳根 | |
Gharana | Burun | Burun | 鼻根 | |
Jihva | Til | Dil | 舌根 | |
Kaya | Etuz | Beden | 身 | |
Manas | Kongul | Gönül | 意,末那识 | |
İnsanin dünyadaki varlığı tanımasına iştirak eden 8 şuur =sekiz turlug kongul bilig | Caksus vijnana | Koz bilig | Göz bilgisi | 眼识 |
S’totra vijnana | Kulgak bilig | Kulak bilgisi | 耳识 | |
Gharana vijnana | Burun bilig | Burun bilgisi | 鼻识 | |
Jihva vijnana | Til bilig | Dil bilgisi | 舌识 | |
Kaya vijnana | Etuz bilig | Beden bilgisi | 身识 | |
Citta vijnana | Kongul bilig | Gönül bilgisi | 质多识 | |
Adana vijnana | Adra bilig | Ayırt etme bilgisi | 阿陀那识 | |
Alaya vijnana | Agilig bilig | Mahzen bilgisi | 阿赖那识 | |
Akıcı olan 5 yığın = asrava = akiglig bis yukmek (insanlara ait) | Rupa | Ong kork | Renk ve sekil | |
Vedana | Teginmek | Duymak, çekmek | ||
Samjna | Sakinc | Fikir, düşünce | ||
Samskara | Kilinc | İş, amel | ||
Vijnana | Bilig | Bilgi, şuur | ||
Akıcı olmayan 5 yığın = anasrava = akigsiz bis yukmek (burkanlara ait) | S’ila | Chaqshapat | Ahlak | |
Samadhi | Dyan | İstiğrak | ||
Prajna | Bilge bilig | Hikmet | ||
Vimukti | Kurtulmak | Kurtuluş | ||
Vimukti jnadarsana | Kurtulmakig bilmek kormek | Kurtuluşu bilmek görmek | ||
İllet zincirini teşkil eden 12 sebep = nidana | Jara, vyadni, marana | Karımak, iglenmek, ölmek | Yaslanmak, ölmek | |
Jati | Togmak | Doğmak | ||
Bhava | Bolmak | Olmak | ||
Upadana | Tutyak | Tutmak, tutunmak | ||
Trsna | Az almir | Hırs | ||
Vedana | Teginmek | Duymak çekmek | ||
Spars’a | Burtmek | Temas etmek | ||
Sad ayatana indrıya | Altı kacig orunlar | Altı methal mevkii | ||
Nama rupa | At ong | İsim ve sekil | ||
Vijnana | Bilig kongul | Bilgili gönül, şuur | ||
samskara | Tavranmak | Davranmak | ||
Avidya | Biligsiz kongul | Cehalet |
17 Aralık 2010 Cuma
Bazı Budizm adları
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder